مقبره تیمورشاه ابدالی، دومین پادشاه ابدالیها در افغانستان که یکی از بناهای تاریخی و فرهنگی این کشور به شمار میرود، پس از بازسازیو مرمت از سوی مقامات حکومتی افغانستان، نهادهای حمایتگر مالی داخلی و خارجی و شهروندان کابل، طی یک محفل رسمی افتتاح شد و برای بازدید عموم گشوده شد و اکنون همه میتوانند با پرداخت ۳۰ افغانی از این مکان تاریخی دیدن کنند.
آرامگاه این شاه افغانستان در نزدیکی دریای کابل و کنار مدرسه دخترانه عایشه درانی قرار گرفته است و فضای سبز وسیعی دارد. مقبره از ابتدا با زحمات زیاد از سوی مهندسان افغانی و خارجی ساخته شد که هر قسمت آن توجه بیننده را به خود جلب میکند که چگونه این مکان را زیبا و ظریف ساختهاند.
قبر تیمورشاه ابدالی، در دو بخش بنا شده است که هر بخش دارای چندین کلکینچه میباشد که از این کلکینچهها به عنوان دروازه برای برندهها این منزلها نیز استفاده میکنند. در بام این مقبره یک گنبد بزرگ به چشم میخورد که نمای مقبره را زیباتر کرده است. میگویند، این گنبد از خشت پخته نازک و چونه ساخته شده است.
تحولات سیاسی، جنگ چندین دهه در افغانستان و به ویژه جنگهای داخلی در این کشور باعث شد که بیشتر آثار تاریخی، میراث فرهنگی و ابنیه افغانستان ویران شوند که در میان این آثار تاریخی تخریب شده، مقبره تیمورشاه ابدالی در کابل نیز قرار داشت که قسمتهایی از آن، ویران شده بود تا جایی که به محل استقرار معتادین مواد مخدر تبدیل شده بود. پس از بازشدن صفحه نوین در افغانستان و ایجاد حکومت موقت به رهبری حامد کرزی، رئیس جمهور پیشین این کشور، نهادهای دولتی و خارجی تلاش کردند تا این مکان تاریخی را دوباره بازسازی کنند و از نابودی آن جلوگیری کنند. کار بازسازی مقبره تیمورشاه ابدالی در سال ۲۰۰۲ آغاز و در سال ۲۰۰۹ به پایان رسید و در هفتم ماه حوت ۱۳۹۹، رسمآ افتتاح برای بازدید آماده شد.
Read More
This section contains relevant reference points, placed in (Inner related node field)
عبدالمعروف حمیدزی، آمر باغ مقبره تیمورشاه ابدالی در گفتوگو با خبرگزاری ایندیپندنت فارسی در مورد بازسازی این مکان تاریخی و حضور تماشاگران گفت: «مقبره تیمورشاه ابدالی، متاسفانه در جنگهای داخلی آسیب زیاد دیده بود. دیوارهای چهار اطراف محوطه مقبره کاملآ ویران بود و این محل به مکان اسکان معتادان مواد مخدر مبدل شده بود و بخشهایی از آن را مردم دکانهای شخصی ساخته و کرایه داده بودند که خوشبختانه پس از تشکیل حکومت موقت به رهبری حامد کرزی، نهادهای داخلی و خارجی تلاش کردند که این مکان تاریخی افغانستان را بازسازی کنند. کار بازسازی این نهاد در سال ۲۰۰۲ رسمآ به دست نهاد فرهنگی آغاخان آغاز و در سال ۲۰۰۹ پایان یافت که در ۷ حوت سال ۱۳۹۹، رسمآ افتتاح گردید تا مردم از آن دیدن کنند.»
آقای حمیدزی افزود: «در جریان جنگهای چندین دهه در کشور قسمتهایی از این مکان تاریخی تخریب شده بود، اما بخشی که بیشتر آسیب دیده بود گنبد آن بود که با تلاش مهندسان خارجی و افغانی به گونه اولیه ساخته شد که اکنون هیچ تفاوت با دیگر قسمتهای آن ندارد. من یک خواهش دیگر نیز از شهروندان کشورم دارم که بیایند از مکانهای تاریخیشان دیدن کنند و از جمله این مکان که شخصیت نامدار و امپراطور افغانستان در آن خفته است.»
زمانیکه از آقای حمیدزی پرسیدم که آیا در این مکان فقط «تیمورشاه ابدالی» دفن است، گفت: «در محوطه این مقبره چندین قبر وجود دارد که شماری از آنان مربوط به مردم منطقه است که در جریان جنگها اینجا دفن شدهاند، اما در داخل مقبره و پهلوی تیمورشاه ابدالی، شماری از نزدیکانش نیز دفن شدهاند، اما این که آنها با تیمورشاه چه قرابتی داشتند دقیق معلوم نیست.»
سلیم حمیدی، ساکن کابل که نخستین بار است برای تماشای این مکان آمده است به خبرنگار ایندپندنت فارسی گفت: «بار نخست است که من به دیدن آرامگاه تیمورشاه ابدالی میآیم و دلیلش نیز شخصیتی است که در این مکان دفن است. باید ما این مکانها را حفظ کنیم، چون ارتباط با هویت و تاریخ سرزمین و ملت ما دارد و هر تماشاگر را مجبور میسازد که در رابطه به زندگی و شخصیت تیمورشاه ابدالی، آگاهی پیدا کند و بداند که او که بود و برای افغانستان چه کرد؟»
تیمورشاه ابدالی، پسراحمدشاه ابدالی، دومین پادشاه ابدالیان بود که از سال ۱۷۷۳ تا ۱۷۹۳، زمام امور افغانستان را بر دوش داشت. آقای ابدالی، در زمان زمامداری خود پایتخت افغانستان را از جنوب این کشور از استان قندهار به کابل انتقال داد.
میگویند، زمانی که برای اولین بار آقای تیمورشاه، از کابل دیدن کرد، از آب و هوای این استان خوشش آمد و به همین دلیل پایتخت را از قندهار به کابل انتقال داد و از همان زمان تاکنون کابل پایتخت افغانستان به شمار میرود.
سرانجام تیمورشاه ابدالی، در عمر ۴۹ سالگی در پیشاور پاکستان به شکلی مرموزی کشته شد و جنازهاش را به کابل انتقال دادند و در محلی که امروز به نام وی (تیمورشاهی)، شهره است دفن گردید. پسر تیمورشاه ابدالی، در زمان زمامداریش محلی را که پدرش در آن دفن شده بود این مقبره را بنا کرد که آهسته آهسته شکل کنونی را به خود گرفت.
از عمارات مشهور سلطنت زمانشاه در شهر کابل فقط همین آرامگاه تیمورشاه به یادگار مانده است که فقط این بنا را میتوان نماد معماری ۲۰۰ سال قبل شهر زیبا و تاریخی کابل دانست. اکنون محلی که تیمورشاه ابدالی، در آن دفن است یکی از مکانهای مشهور و تاریخی افغانستان و به ویژه کابل به شمار میرود.